CÔNG ÁN THỨ HAI: LỜI NHẮC CỦA CHÂN LÝ
Cử: Thế Tôn khi sơ sinh, một tay chỉ trời một tay chỉ đất: “trên trời
dưới đất, duy ta độc tôn”.
Niêm: Một đám bạch vân qua cửa động
Bao nhiêu chim chóc lạc đường về.
Tụng: Vì muốn giáng sinh cung Tịnh Phạn
Độ sinh nên phải lộ hành tung
Bảy bước chân đi, trời đất chỉ
Biết bao Phật tử táng gia phong.
Trong thế giới này, có những câu chuyện không chỉ là câu chuyện, mà còn là chìa khóa mở ra cánh cửa trí tuệ. Công án thứ hai về sự ra đời của Đức Phật không đơn thuần chỉ là một sự kiện lịch sử mà là một thông điệp vượt thời gian, gợi mở cho ta những suy tư sâu sắc về chân lý, vô minh, và hành trình giác ngộ.
Cử:
"Thế Tôn khi sơ sinh, một tay chỉ trời một tay chỉ đất:
‘Trên trời dưới đất, duy ta độc tôn.’"
.png)
Tương truyền rằng, khi mới chào đời, Đức Phật đã bước đi bảy bước, một tay chỉ trời, một tay chỉ đất, thốt lên câu: “Trên trời dưới đất, duy ta độc tôn.” Câu nói ấy, nếu chỉ nghe qua, có thể khiến ta hiểu lầm rằng Ngài đang tự tôn xưng mình. Nhưng nếu nhìn sâu hơn, ta sẽ nhận ra rằng đây không phải lời của một bản ngã kiêu hãnh, mà là tiếng nói của chân lý vĩnh hằng.
“Ta” ở đây là ai? Không phải là một con người cụ thể, mà là cái “chân ngã” vĩnh cửu trong mỗi chúng ta – bản chất thuần khiết, vô nhiễm, bất sinh bất diệt. Khi Đức Phật nói “duy ta độc tôn”, Ngài không đang so sánh mình với ai khác, mà đang chỉ ra rằng chỉ có chân lý là duy nhất, vượt ngoài mọi phân biệt.
Niêm:
"Một đám bạch vân qua cửa động,
Bao nhiêu chim chóc lạc đường về."
“Hãy nhìn một đám bạch vân trôi ngang cửa động. Hãy thấy bao cánh chim lạc lối trên bầu trời.”
Chúng ta giống như những con chim ấy, mãi miết tìm kiếm một lối về trong mịt mù sương khói của vọng tưởng và vô minh. Chân lý vốn hiển hiện ngay trước mắt, nhưng chúng ta lại không nhìn thấy vì tâm trí bị che phủ bởi những định kiến, những nỗi sợ hãi, những dục vọng không bao giờ thỏa mãn.
Hãy hình dung bầu trời rộng lớn – ấy chính là tâm chân thật của chúng ta. Những đám mây chỉ là những suy nghĩ thoáng qua, đến rồi đi. Nhưng nếu ta cứ mãi chạy theo những đám mây đó, ta sẽ quên mất rằng bầu trời mới là thứ vĩnh cửu.
Buông bỏ những bám víu, tâm ta sẽ tự nhiên sáng tỏ như bầu trời không gợn mây.
Tụng:
"Vì muốn giáng sinh cung Tịnh Phạn,
Độ sinh nên phải lộ hành tung.
Bảy bước chân đi, trời đất chỉ,
Biết bao Phật tử táng gia phong."
Tại sao Đức Phật bước bảy bước? Con số bảy không phải ngẫu nhiên, mà là biểu tượng cho quá trình hoàn thiện, cho sự chuyển hóa từ phàm nhân thành bậc giác ngộ.
Bước đầu tiên – Nhìn thấy sự thật: Nhận ra rằng thế gian này là vô thường, mọi thứ đến rồi đi.
Bước thứ hai – Tự hỏi về bản thân: Ta là ai? Ta từ đâu đến và sẽ đi về đâu?
Bước thứ ba – Quan sát tâm mình: Ta đang bị ràng buộc bởi điều gì? Tham lam, sân hận, si mê nào đang ngự trị trong ta?
Bước thứ tư – Buông bỏ gánh nặng: Ta có thể sống mà không cần phải bám chấp vào bất cứ điều gì không?
Bước thứ năm – Thực hành từ bi: Không chỉ buông bỏ, mà còn phải mở rộng lòng từ với tất cả.
Bước thứ sáu – Thấu hiểu sự vô ngã: Mọi thứ là duyên sinh, không có một cái “ta” cố định.
Bước cuối cùng – An trú trong chân lý: Không còn tìm kiếm, không còn hoài nghi, chỉ có sự an nhiên tự tại.
Chúng ta thường nghĩ rằng giác ngộ là một điều xa vời, chỉ có bậc thánh nhân mới có thể đạt được. Nhưng thật ra, giác ngộ không phải là thứ gì đó cần phải đạt được – nó luôn ở đây, ngay trong khoảnh khắc hiện tại. Chỉ vì ta cứ mãi hướng ra bên ngoài mà quên đi ánh sáng đã sẵn có bên trong mình.
Có một câu chuyện thế này:
Một con cá nhỏ bơi đến hỏi con cá lớn: “Mẹ ơi, nước ở đâu?” Con cá lớn cười và nói: “Nước đang ở khắp nơi xung quanh con.”
Cũng giống như vậy, chúng ta mãi miết tìm kiếm bình an, hạnh phúc, chân lý… mà không nhận ra rằng nó chưa từng rời xa ta. Chỉ cần dừng lại, chỉ cần buông lỏng tâm trí, ta sẽ nhận ra rằng mình vốn đã ở trong chân lý từ lâu rồi.
Công án này không phải để ta ngồi nghiền ngẫm suông, mà là để ta sống. Vậy, làm thế nào để áp dụng vào đời thường?
Buông bỏ bám víu: Những gì ta đang nắm giữ quá chặt – một danh vọng, một mối quan hệ, một niềm tin cố chấp – có thực sự cần thiết không?
Quan sát tâm mình: Khi giận dữ, khi lo lắng, khi đau khổ, hãy dừng lại một chút và hỏi: “Cảm xúc này đến từ đâu? Nó có phải là sự thật không?”
Sống trọn vẹn trong từng khoảnh khắc: Khi ăn, chỉ ăn. Khi đi, chỉ đi. Khi yêu thương, hãy yêu thương thật lòng, không toan tính.
Nhận ra chân lý ở khắp nơi: Ngay cả trong một bông hoa đang nở, trong tiếng chim hót buổi sáng, hay trong ánh mắt của một người lạ – tất cả đều là sự hiện diện của chân lý.
Đức Phật đã chỉ trời, chỉ đất để nhắc nhở rằng chân lý không nằm ở đâu xa, mà ở ngay trong mỗi người. Nhưng Ngài không thể giác ngộ thay chúng ta – ta phải tự bước đi trên con đường của mình.
Có thể hôm nay bạn đang lạc lối trong mây mù của vô minh. Nhưng hãy nhớ rằng, bầu trời vẫn luôn ở đó. Chỉ cần một cơn gió nhẹ thoảng qua, tất cả sẽ sáng tỏ.
Hãy bước đi, như cách Đức Phật dạy – không vội vàng, không hoài nghi, chỉ có sự an nhiên và tự tại.
#CôngÁnThứHai #GiácNgộ #ChânLý#namle
0987500649
