Ngày xưa, có một chàng trai tìm đến một vị thiền sư nổi tiếng để học đạo. Anh kể lể rất nhiều điều mình đã học từ bao thầy lớn, đọc biết bao nhiêu sách, nghiên cứu đủ mọi triết lý.
Vị thiền sư chỉ mỉm cười, rót trà. Trà đầy, nhưng ông vẫn tiếp tục rót. Nước tràn ra ngoài, chàng trai vội la lên:
— Thầy ơi, chén tràn rồi!
Vị sư nhẹ nhàng đáp:
— Con cũng vậy. Nếu không quên bớt những gì đã học, làm sao đón nhận được điều mới?
Chúng ta thường nghĩ học là để nhớ thật lâu. Nhưng
Lão Tử viết trong Đạo Đức Kinh:
“Bỏ cái học, không lo buồn. Học nhiều, biết ít. Biết mà không giữ, đó mới là đạo.”
Người bạn biết không?
Có những điều, học xong rồi là để buông, để sống, để thấm vào máu thịt, không còn cần phải cố giữ.
Học để nhớ – là để thi.
Học để hiểu – là để dùng.
Nhưng học để quên – là khi trí tuệ đã trở thành một phần tự nhiên trong ta.
Khi người thợ mộc mới học, anh ta nghĩ về từng đường cưa, góc vuốt. Nhưng khi đã thành thạo, tay anh ta đi theo cảm nhận – không còn phải “nghĩ”.
Khi người thầy thuốc mới hành nghề, phải tra từng triệu chứng. Nhưng sau nhiều năm, chỉ cần nhìn ánh mắt bệnh nhân, đã biết phải kê thuốc gì.
Đó là khi cái đã học trở thành một phần của con người ta – không còn cần giữ, vì nó đã sống cùng mình.
Ông từng nói:
“Hãy học mọi thứ, hấp thụ những gì hữu ích, loại bỏ phần dư thừa – và thêm vào điều của riêng bạn.”
Bruce không trung thành với một hệ phái võ. Ông học từ mọi nơi, rồi buông tất cả để tạo ra phong cách của riêng mình.
Nếu ông cứ giữ mình trong khuôn khổ “võ cổ truyền”, ông đã không trở thành huyền thoại.
Einstein từng nói : “Tôi không dạy học sinh nhớ. Tôi dạy họ cách suy nghĩ.” vì ông hiểu: nhớ cái cũ mãi – sẽ không tạo ra phát minh mới.
Chúng ta thường thích bám víu vào hiểu biết cũ – vì nó thấy an toàn. Nhưng trí tuệ thật sự chỉ lớn lên khi ta dám bước ra khỏi vùng an toàn đó.
Thiền sư Suzuki Roshi từng nói:
“Tâm người mới bắt đầu thì có nhiều khả năng. Tâm người đã biết thì giới hạn.”
Chúng ta từng học “tình yêu là cho đi”. Nhưng đến khi chúng ta yêu thật, chúng ta mới hiểu – cho đi không dễ.
Chúng ta từng học “tha thứ là cao cả”. Nhưng đến khi bị tổn thương thật, chúng ta mới biết – tha thứ là hành trình.
Thế nên những điều ta học bằng lời – hãy sẵn sàng quên, để được học lại bằng chính trái tim mình.
Khi nghe điều mới, đừng vội so với cái cũ. Hãy để nó ngấm dần, như đất thấm nước.
Người khôn không cần đúng sớm – chỉ cần thấm sâu.
Bạn học về “lắng nghe”? Đừng chỉ nhớ khái niệm. Hãy thử im lặng khi người khác nói, và nhìn họ bằng mắt hiểu. Khi ấy, bạn không cần giữ kiến thức – vì nó đã sống trong bạn.
Dù bạn đã sống với bố mẹ bao năm, vẫn hãy học cách nhìn bố mẹ bằng ánh mắt của hôm nay – không gán nhãn của hôm qua.
Dù bạn đọc một quyển sách rồi, hãy đọc lại như chưa từng – bạn sẽ thấy điều mới.
Cây tre có thể đón gió vì ruột nó rỗng.
Mặt hồ có thể in trăng vì nó phẳng lặng.
Ông tôi từng nói: “Chữ nghĩa là cái xe đò. Đến nơi thì xuống. Ai dại gì cứ ngồi mãi?”
Vậy đó, bạn thân mến, học không phải để chất đầy đầu mình kiến thức, mà để nhẹ hơn, rộng hơn, sáng hơn.
Học là để “gỡ bỏ lớp cũ” – và sẵn sàng sống thật.
Học là để “quên cái hình thức” – mà giữ lại tinh hoa.
Học là để quên cái học, và sống được điều mình đã hiểu.
Bạn đã sẵn sàng cùng tôi thực hành tư duy này chưa?
#Lê Thị Nam#NamLe
0987500649
