Trong quá trình nuôi dạy con, nhiều cha mẹ nghĩ rằng con cái là "sở hữu" của mình, vì vậy có thể kiểm soát, giám sát mọi hành động, suy nghĩ hay mối quan hệ của con. Nhưng thực tế, mỗi đứa trẻ – dù nhỏ tuổi – cũng là một cá thể độc lập với nhu cầu được tôn trọng và có không gian riêng. Việc xâm phạm quyền riêng tư, dù với lý do yêu thương hay lo lắng, đều có thể gây ra tổn thương lâu dài đến tâm lý và mối quan hệ giữa cha mẹ và con.
Tôn trọng quyền riêng tư không có nghĩa là buông lỏng hay bỏ mặc. Đó là một biểu hiện cao nhất của sự tin tưởng, là cách cha mẹ thể hiện rằng: “Con là một con người đáng được tôn trọng và cha mẹ sẵn sàng đồng hành chứ không kiểm soát.”
Steve Jobs – nhà sáng lập Apple – từng nói: "Không ai muốn sống cuộc đời bị người khác điều khiển. Chúng ta cần tin vào trực giác và sự lựa chọn của chính mình." Điều này cũng đúng với trẻ nhỏ. Khi cha mẹ tôn trọng ranh giới cá nhân của con, họ đang nuôi dưỡng một tâm hồn tự chủ, biết lắng nghe chính mình.
Khi cha mẹ tôn trọng quyền riêng tư, con sẽ cảm thấy được tin tưởng. Cảm giác đó giúp con xây dựng sự tự tin, chủ động trong cuộc sống và biết cách bảo vệ ranh giới cá nhân. Nhà tâm lý học nổi tiếng Erik Erikson từng nói: “Sự tin tưởng là nền móng cho mọi mối quan hệ.” Và điều đó bắt đầu từ chính gia đình.
Quyền riêng tư là tiền đề để con được trải nghiệm sự tự chủ, từ đó rèn luyện kỹ năng tự quyết định, xử lý vấn đề và chịu trách nhiệm với hành vi của mình. Khi con được trao quyền kiểm soát cuộc sống cá nhân, con sẽ hiểu rằng mình có vai trò trong việc lựa chọn và chấp nhận hậu quả.
Một mối quan hệ lành mạnh không thể được xây dựng dựa trên sự kiểm soát và dò xét. Ngược lại, khi cha mẹ biết tôn trọng, con sẽ chủ động chia sẻ nhiều hơn và tin tưởng rằng cha mẹ là chỗ dựa an toàn mỗi khi cần.
.png)
Tự ý đọc nhật ký, tin nhắn, email hoặc nhật ký điện tử của con.
Lén theo dõi, nghe lén cuộc gọi hay lục lọi đồ đạc cá nhân.
Ép con trả lời các câu hỏi riêng tư mà con chưa sẵn sàng chia sẻ.
Công khai thông tin, hình ảnh của con trên mạng xã hội mà không hỏi ý kiến.
Kiểm tra điện thoại, mạng xã hội hay định vị con mà không thông báo trước.
Những hành động này, dù xuất phát từ lo lắng hay ý định bảo vệ, lại vô tình khiến con cảm thấy bị phản bội, xâm phạm và mất niềm tin. Trẻ sẽ học cách giấu giếm, nói dối hoặc xa lánh cha mẹ.
Hãy trò chuyện và cùng con đặt ra các quy tắc về không gian riêng tư, ví dụ:
Con có thể giữ kín nhật ký hoặc điện thoại cá nhân, miễn là không sử dụng để làm điều tiêu cực.
Cha mẹ có thể hỏi han, nhưng không ép buộc con trả lời nếu con chưa sẵn sàng.
Thay vì lén theo dõi, hãy cởi mở chia sẻ cảm xúc: “Mẹ thấy con hay buồn gần đây, mẹ lo lắng, con có muốn chia sẻ không?”
Một cậu bé tên Adam (Mỹ) từng tâm sự với chuyên gia tâm lý rằng cậu chỉ bắt đầu mở lòng với mẹ sau khi mẹ dừng việc kiểm tra tin nhắn mỗi ngày và thay vào đó là ngồi cạnh cậu mỗi tối, hỏi han một cách nhẹ nhàng. Chính sự thay đổi thái độ của mẹ đã khơi gợi lại sự tin tưởng trong lòng cậu.
Cha mẹ không chỉ là người tôn trọng, mà còn là người dẫn dắt con hiểu rằng:
Con có quyền giữ bí mật, miễn là không ảnh hưởng tiêu cực đến bản thân hoặc người khác.
Con cũng cần tôn trọng sự riêng tư của người khác – bạn bè, thầy cô, anh chị em.
Khi thấy con có dấu hiệu thay đổi, hãy dành thời gian bên con, trò chuyện và tạo không khí tin tưởng để con mở lòng, thay vì vội vàng tra hỏi hay can thiệp thô bạo.
Tôn trọng quyền riêng tư không làm cha mẹ “mất quyền”, mà chính là cách thể hiện lòng tin và sự yêu thương sâu sắc. Một đứa trẻ được tôn trọng sẽ biết tôn trọng người khác, sống có trách nhiệm và trưởng thành hơn.
Như nhà giáo dục Maria Montessori từng nói: “Hãy giúp trẻ tự làm, nhưng đừng làm thay chúng.” Và điều đó cũng bao gồm việc trao cho trẻ quyền giữ một phần cuộc sống cho riêng mình.
#TonTrongCon#LêThịNam#NamLe
0987500649
